Medische microbiologie (voor verwijzers)

In het kader van kwaliteit, moeten materialen, die zijn afgenomen voor microbiologisch onderzoek, zo snel mogelijk, liefst dezelfde dag, worden afgeleverd op het LMMI. Vooral voor het verrichten van kweken is deze termijn erg kritisch en hanteert het laboratorium maximale termijnen waarbinnen deze monsters in behandeling moeten zijn genomen. Daarbij is rekening gehouden met wat praktisch haalbaar is.

Materialen mogen tot transport worden bewaard in de koelkast m.u.v.:

• liquoren i.v.m. snel afsterven van vooral meningokokken,
• kweken op Neisseria gonorrhoeae i.v.m. snel afsterven van gonokokken,
• bloedkweken Deze monsters worden na afname, zolang transport niet mogelijk is, bewaard bij kamertemperatuur. Voor spoedeisend onderzoek is er een aparte CITO procedure.

Vanuit het Deventer Ziekenhuis

Afdelingen c.q. aanvragers zijn verantwoordelijk voor het tijdig (laten)aanleveren van monsters bij het LMMI. Monsters kunnen worden afgegeven aan de balie van het KCL / LMMI op de 3e verdieping (dit kan 24 uur per dag) of aan de balie op de begane grond (route 40, alléén op reguliere werkdagen van 08:00 tot 17.00 uur).

Ook kan er gebruik gemaakt worden van de buizenpost of de diensten van de interne bodes. Monsters, waarvan een kweek moet worden verricht, dienen zo spoedig mogelijk doch uiterlijk de dag na afname vóór 16.00 uur op het laboratorium te zijn afgeleverd.

NB op zaterdag, zondag en feestdagen is er geen interne bodedienst.

Materialen dienen dan door de afdeling zélf naar het laboratorium te worden gebracht dan wel te worden verstuurd via de buizenpost.

Van buiten het ziekenhuis

Aanvragers zijn verantwoordelijk voor het tijdig (laten) aanleveren van monsters bij het LMMI. Monsters waarvan een kweek moet worden verricht dienen zo spoedig mogelijk doch uiterlijk 2 dagen na afname vóór 16.00 uur bij het laboratorium te zijn afgeleverd.

Materiaal kan op verschillende manieren bij het laboratorium worden afgeleverd:

• patiënten kunnen het zelf (laten) brengen: s.v.p. afgeven aan de balie van de laboratoria op de begane grond: route 40 (laboratoria), alléén op reguliere werkdagen tot 17.00 uur;

• patiënten kunnen het zelf (laten) brengen: s.v.p. afgeven bij de balie van de huisartsenpost/ spoedeisende hulp van het DZ. Dit afgiftepunt is 24 uur per dag beschikbaar, ook op zaterdag, zondag en feestdagen.
  • Tijdens kantoortijden geldt: indien dit vóór 16:00 uur wordt afgegeven, wordt het doorgaans dezelfde dag in behandeling genomen.
  • Zaterdag, zondag en feestdagen: indien dit vóór 12.00 uur wordt afgegeven, wordt het doorgaans dezelfde dag in behandeling genomen.

• materialen worden door het DZ opgehaald bij onze servicepunten bloedafname.

Klik hier voor locaties en openingstijden van deze posten.

• via de post na verpakking in het LMMI verzendétui. Deze methode verdient niet de voorkeur, omdat het materiaal onder ongecontroleerde condities wordt ingezonden én de duur van het transport een onzekere factor is.

Voorwaarden voor aanvragen van CITO (of spoed) onderzoek

• Gebeurt alleen na telefonisch overleg met artsmicrobioloog
• (deel)uitslag van dit CITO onderzoek is belangrijk voor de besluitvorming voor de behandeling van de patiënt op dat moment

Maandag tot en met vrijdag: 08:30 tot 17:00 uur:

• Dienstdoende artsmicrobioloog bellen: 4414, (bij geen gehoor secretariaat LMMI: 5087)
• Overleg over indicatie voor gewenst onderzoek
• Afspraak maken over transport van te onderzoeken materiaal naar LMMI
• Artsmicrobioloog belt uitslag aan aanvrager door

Buiten bovengenoemde tijden op maandag t/m vrijdag, zaterdag, zondag, feestdag:

• Dienstdoende artsmicrobioloog oproepen via telefonist DZ
• Artsmicrobioloog neemt contact op met aanvrager
• Overleg over indicatie voor gewenst onderzoek
• Afspraak maken over transport van te onderzoeken materiaal naar LMMI
• Artsmicrobioloog belt uitslag aan aanvrager door

Overzicht van afnamematerialen voor microbiologisch onderzoek. Voor meer informatie download het overzicht hieronder.

In de documenten hieronder vindt u informatie en instructies over hoe diagnostische materialen moeten worden afgenomen.

Hier vindt u de komende weken/maanden steeds meer informatie, hoe u materialen, bestemd voor microbiologisch onderzoek, dient af te nemen.
Klik voor meer info over het desbetreffende soort materiaal op één van de onderstaande items:

Algemene interfererende factoren, die van invloed zijn of kunnen zijn op acceptatie van aanvragen of interpretatie van onderzoeksresultaten.

Ouderdom monster

Microbiologische kweken moeten zo spoedig mogelijk na afname door het laboratorium in behandeling genomen worden. Voor kweken geldt dat deze binnen 2 dagen na de dag van afname op het laboratorium in behandeling genomen moeten zijn. Tenzij anders aangegeven moeten monsters zo veel mogelijk koel bewaard worden in de koelkast. Datum en tijd van afname dienen op het aanvraagformulier vermeld te worden

Antibiotica gebruik

Het gebruik van antibiotica / antimycotica / tuberculostatica kan het resultaat van microbiologische kweken sterk beïnvloeden. Vul daarom altijd het gebruik van deze middelen in op het aanvraagformulier. Houd hiermee rekening bij de interpretatie van het onderzoeksresultaat; de door u vermelde middelen zijn op het rapport van microbiologische kweken opgenomen.

Icterische, hemolytische en lipemische bloedmonsters

Serologische bepalingen kunnen beïnvloed worden als bloedmonsters in ernstige mate icterisch, hemolytisch of lipemisch zijn. Doorgaans kan het onderzoek wel plaatsvinden, maar wordt bij de interpretatie van het onderzoeksresultaat een opmerking in het rapport opgenomen waarbij gewezen wordt op mogelijke beïnvloeding.. In de gevallen waarin de onderzoeken niet kunnen plaatsvinden wordt een nieuw monster aangevraagd.

Ziekteduur

Voor het aantonen van antistoffen is de ziekteduur van belang, omdat antistoffen in het algemeen pas na 2 weken aantoonbaar zijn. Voor bepaalde bacteriën, bv Borrelia, kan deze periode beduidend langer zijn. Dan wordt in het desbetreffende hoofdstuk in het vademecum deze periode genoemd. Vaak wordt dit overigens ook bij de rapportage van een desbetreffende aanvraag gemeld aan de aanvrager.

Vermeld daarom indienmogelijk de 1e ziektedag op het aanvraagformulier.

Immuungecompromitteerde patiënten

De productie van antistoffen is bij immuungecompromitteerde patiënten soms vertraagd of treedt in het geheel niet op. Vermeld daarom op het aanvraagformulier dat een patiënt immuungecompromitteerd is en/of middelen gebruikt, die de immuunrespons kunnen beïnvloeden.

Afnamemiddelen

Voor onderzoek dienen monsters in de daarvoor bestemde afnamemiddelen te worden verzameld. Zie Afnamematerialen en Afname van materiaal.

Het gebruik van onjuiste afnamemiddelen betekent doorgaans dat een aanvraag niet in behandeling kan worden genomen.

Test specifieke interfererende factoren

Voor sommige onderzoeken naar specifieke verwekkers gelden specifieke interfererende factoren. Als deze bekend zijn, worden deze genoemd bij het onderzoek naar de desbetreffende verwekker. (zie Diagnostische overwegingen bij veelvoorkomende ziektebeelden in het Diagnostisch Vademecum).

In een ziekenhuis zijn door de deskundigen infectiepreventie vele hygiëne-afspraken en -protocollen gemaakt, vaak afgeleid van landelijke voorschriften. De bedoeling daarvan is om zoveel mogelijk te voorkómen dat patiënten, als ze worden opgenomen in een ziekenhuis, daar een infectie oplopen of, als ze met een infectie worden opgenomen, deze doorgeven aan andere patiënten.

Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan bacteriën, die ongevoelig zijn voor veel antibiotica; juist infecties met deze verwekkers zijn in het algemeen lastiger te bestrijden. Belangrijkste voorbeelden daarvan zijn de zogenaamde Methicilline Resistente Staphylococcus aureus (MRSA) en de Extended Spectrum Betalactamase dragende (ESBL) bacteriën. Als een patiënt deze bacteriën bij zich draagt, wordt vaak een bepaalde vorm van isolatie toegepast om verspreiding in het ziekenhuis naar anderen te voorkomen.

Mocht u toch nog vragen hebben, dan kunt contact opnemen met één van de deskundigen infectiepreventie: deze zijn te benaderen via tel.: 0570 53 51 70.

Soms moeten we isolatiemaatregelen nemen tijdens het verblijf van een patiënt in het ziekenhuis. De maatregelen zijn er om ervoor te zorgen dat de bij u gevonden bacteriën of andere micro-organismen zich niet verspreiden naar medepatiënten, ziekenhuismedewerkers of bezoekers. Isolatie vindt ook plaats indien de mogelijkheid bestaat dat u een besmettelijke infectieziekte heeft of besmettelijke micro-organismen bij u draagt.

Verspreiding van een micro-organisme kan plaatsvinden door middel van handencontact en via de lucht, bijvoorbeeld door hoesten en niezen. De isolatiemaatregelen moeten dit voorkomen.

Het Laboratorium voor Medische Microbiologie en Infectiepreventie (LMMI) streeft naar goede kwaliteit van onderzoek. Hiervoor worden een aantal voorwaarden gesteld aan het aangeleverde patiëntenmateriaal.

Aanvraagformulier/transportmedium

Acceptatie van aanvragen kan in principe alleen plaatsvinden indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:

• het patiëntenmateriaal is geïdentificeerd met naam en geboortedatum;
• het aanvraagformulier is volledig is ingevuld (gegevens patiënt, aanvrager, soort materiaal, datum en/of tijd van afname van het materiaal, gewenst onderzoek, en eventueel relevante klinische gegevens en/of informatie met betrekking tot antibioticagebruik);
• het patiëntenmateriaal en het aanvraagformulier horen bij elkaar, de vraagstelling is in relatie tot de klinische gegevens; indien dit niet het geval is kan eventueel aanvullend onderzoek ingezet worden (zonodig in overleg met een arts-microbioloog);
• de aard en hoeveelheid van het materiaal is in overeenstemming met de aanvraag;
• er is voldaan aan het juiste transportmedium;
• er is voldaan aan de juiste transportduur en transportcondities (hieronder nader toegelicht).

Onvolkomenheden kunnen aanleiding zijn de aanvraag niet in behandeling te nemen, en bij onduidelijkheden zal er mogelijk nog telefonisch overleg met de aanvrager gevoerd worden. Overleg vindt in ieder geval plaats indien het moeilijk verkrijgbaar materiaal betreft, of materiaal waarvan wordt voorzien dat de afname erg belastend is voor de patiënt.

Transportduur/transportcondities

Het te onderzoeken materiaal dient zo snel mogelijk en in zo optimaal mogelijke condities aan het laboratorium aangeboden te worden. Indien hieraan niet voldaan wordt is dit nadelig voor de kwaliteit van het resultaat van onderzoek en kan er aanleiding zijn de aanvraag niet in behandeling te nemen (zie: Logistiek en transport).

Met betrekking tot transportduur heeft het LMMI daarom ook grenzen gesteld aan de tijd tussen afname van het patiëntenmateriaal en ontvangst ervan op het microbiologisch laboratorium. Een kwalitatief goed en relevant resultaat kan anders niet meer gegarandeerd worden.

Voor de klinische patiënten in het Deventer Ziekenhuis dient patiëntenmateriaal uiterlijk de aansluitende dag na afname bij het LMMI in behandeling genomen te zijn. Voor poliklinieken van het DZ, huisartsen en verpleeghuisartsen is dat uiterlijk de tweede dag na afname.

Interfererende factoren

Bij diverse onderzoeken kunnen er interfererende factoren zijn die mogelijk van betekenis zijn voor de kwaliteit van het onderzoeksresultaat of de interpretatie daarvan. Hierbij kan o.a. gedacht worden aan de ouderdom van een materiaal, de hoeveelheid van het materiaal, het gebruikte transportmedium, consistentie van het materiaal, en chemische factoren in het materiaal.

Als voorafgaand aan het laboratoriumonderzoek vaststaat dat er van zulke interfererende factoren sprake is dan zal de afweging gemaakt worden of het onderzoek wel of niet kan plaatsvinden. Een aanvraag kan hierdoor niet in behandeling worden genomen. Als er voldoende aanleiding is om een aanvraag toch in behandeling te nemen, dan zal de aanwezigheid van interfererende factoren op de uitslag worden vermeld, zodat hiermee rekening gehouden kan worden bij de interpretatie van de uitslag.

Zie voor algemene en test specifieke interfererende factoren het Diagnostiek bij veel voorkomende verwekkers.

Uitbesteed onderzoek

Het LMMI besteedt een gedeelte van aangevraagde verrichtingen uit naar andere laboratoria. Deze laboratoria zijn ISO 15189 geaccrediteerd en voldoen daarmee aan de kwaliteitseisen, die wij stellen aan medisch microbiologisch onderzoek. In rapportage van onderzoek wordt aangegeven, welk deel van de onderzoeken de LMMI zelf verricht en welk deel is uitbesteed naar derden.

Indien u een lijst wenst te ontvangen van de laboratoria en de bijbehorende uitbesteedde verrichtingen, kunt u contact opnemen met de kwaliteitsafdeling van het LMMI via de mail.

Postadres

Deventer Ziekenhuis
Laboratorium voor Medische Microbiologie en Infectiepreventie (LMMI)
Postbus 5001
7400 GC Deventer

Bezoekadres

Deventer Ziekenhuis
Nico Bolkesteinlaan 75
7416 SE Deventer
Telefoon: 0570 53 50 87
Fax: 0570-501434
E-mail: info@dz.nl

Openingstijden

Voor aanvragers van microbiologisch onderzoek:
Maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur.

Monsters vóór 16.00 uur op het laboratorium aangeleverd, worden doorgaans dezelfde dag in behandeling genomen.

Zaterdag, zondag en feestdagen van 09.00 tot 12.00 uur.

Monsters vóór 12.00 uur op het laboratorium aangeleverd, worden doorgaans dezelfde dag in behandeling genomen.

Voor spoedeisend onderzoek of overleg buiten openingstijden van het laboratorium, klik hier.