Lab­nieuws

Er is een belangrijke update in de SRI-richtlijnen met betrekking tot Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO).

Volgens de nieuwste richtlijnen worden Groep 1 Enterobacterales, zoals Escherichia coli en Klebsiella pneumoniae, die resistent zijn tegen ciprofloxacin en gentamicine/tobramycine, niet langer als BRMO beschouwd.

Dit betekent dat:

• Contactisolatiemaatregelen niet meer nodig zijn voor deze groep bacteriën.
• Gewone hygiënemaatregelen voldoende zijn om transmissie te voorkomen.

Voor meer informatie en details over de richtlijn verwijzen wij u naar de SRI-richtlijn: https://www.sri-richtlijnen.nl/brmo

Heeft u vragen? Neem dan contact op met onze afdeling infectiepreventie via 0570-53 51 70 of de dienstdoende arts-microbioloog.

Op dit moment zien we een toename van het aantal besmettingen met mazelen. Mazelen is een meldingsplichtige ziekte (B2). Zorgverleners moeten mazelen binnen een dag melden aan de regionale GGD. Omdat we mazelen heel lang nauwelijks hebben gezien, hierbij een update over diagnostiek en wijze van lab-aanvragen.

Symptomen

Mazelen begint vaak plotseling met algehele malaise, koorts, conjunctivitis, verkoudheid en hoesten. Na 3-7 dagen ontstaat er vaak een gegeneraliseerd grofvlekkig exantheem dat ruw aanvoelt. Bij een gecompliceerd beloop kan onder meer een otitis, pneumonie en/of encefalitis worden gezien.

Diagnostiek recente mazeleninfectie
We tonen op de volgende manieren een recente mazeleninfectie aan:

* Bij minder dan 7 dagen na ontstaan van exantheem
Via PCR op klinisch materiaal. Kies één van deze opties:

Keeluitstrijk (E-swab)Urine in potjeBloed, bij voorkeur edta-plasma (buisje met paarse dop).

* Bij meer dan 7 dagen na ontstaan van exantheem

Via PCR op klinisch materiaal (kies één van bovengenoemde drie opties).Én via infectie serologie, het aantonen van zowel mazelenspecifieke antistoffen IgG als IgM in het bloed (serum, bloedbuis met gele dop)

Serostatus bepalen voor eventuele vaccinatie
Het bepalen in hoeverre iemand nog (voldoende) beschermd is tegen het mazelenvirus gebeurt:

Via serostatus bepaling, het aantonen van alleen mazelenspecifieke IgG-antistoffen in het bloed (serum).Snelle diagnostiek is essentieel voor het terugdringen van het aantal besmettingen. Wij sturen de diagnostiek door naar Labmicta. Labmicta verricht deze diagnostiek momenteel dagelijks. Zie onder voor wijze van aanvraag.

Aanvraag-instructies

Voor Mazelen IgG (serostatus): Kruis op ons digitale aanvraagformulier, tabblad infectieserologie, het vakje mazelenvaccinatiestatus aan (onder het kopje ‘vaccinatiestatus’).Voor het aantonen van IgG en IgM mazelenspecifieke antistoffen IgG als IgM in het bloed (serum): Kruis op ons digitale aanvraagformulier, tabblad infectieserologie, het vakje Mazelen IgG en IgM aan (onder het kopje ‘overige infectieserologie’).Voor PCR op EDTA: kruis op ons digitale aanvraagformulier, tabblad infectieserologie, het vakje Mazelen PCR aan.Voor PCR op urine: via papieren aanvraagformulier, kruis het materiaal aan en vul onder ‘PCR overig’ handmatig Mazelen PCR in, onder het kopje ‘Anders’.

Vragen of meer informatie?
Voor vragen of intercollegiaal overleg met de dienstdoende arts-microbioloog, bel: (0570) 535087. Kijk voor meer informatie ook op www.rivm.nl/mazelen en LCI richtlijnen.

Omdat we zien dat de meeste praktijken eigen stickers hebben of zelf een sticker schrijven, stoppen wij met het meesturen van patiëntenstickers bij het verzendmateriaal voor histologisch onderzoek. Zorg ervoor dat het potje een sticker met patiëntennaam en geboortedatum bevat en stuur het samen met het aanvraagformulier in. Helaas zien we nog wel eens dat het buisje niet goed gesloten is en ook niet met absorptiemateriaal omwikkeld is. Daarom maken we graag van deze gelegenheid gebruik om u op de inzendinstructie te wijzen.

Het klinisch chemisch laboratorium is sinds 2017 geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA; nummer M061). Dit rechtvaardigt het vertrouwen in de kwaliteit van de onderzoeken die we zelf uitvoeren. Onderzoeken die we niet zelf doen, worden uitsluitend uitbesteed aan door de RvA geaccrediteerde laboratoria. Hiermee garanderen we dat ook de kwaliteit van deze onderzoeken geborgd is. U herkent deze onderzoeken aan een ‘#’. Meer informatie over de accreditatiestatus van de externe laboratoria is te vinden in de labgids.

In de periode van 22 augustus t/m 1 september heeft een van de chemie apparaten in toenemende mate afwijkende resultaten gegeven. Door de melding van een alerte dokter die de kliniek niet kon rijmen met de uitslag, is de afwijking ontdekt. Het defect is onderzocht en opgeheven en er zijn extra controlestappen aan het proces toegevoegd. In de afgelopen zes weken is onderzoek gedaan naar mogelijke klinische implicaties. Dit onderzoek heeft gelukkig uitgewezen dat er geen sprake is geweest van een calamiteit door de foutieve uitslagen. Een van de uitkomsten van het onderzoek is wel het besef dat de clinicus zich altijd uitgenodigd mag voelen om contact op te nemen als kliniek en lab-uitslagen niet overeenkomen. In veel gevallen kan een bepaling herhaald worden. Daarmee wordt een analytische fout eenvoudig uitgesloten of tijdig een probleem ontdekt. Bel hiervoor het laboratorium (0570-53 50 85) of de dienstdoende klinisch chemicus (0570-53 50 41).

Er zijn nog veel ‘oude’ aanvraag-formulieren van KCL in omloop, waar op de achterzijde vermeld staat dat bloedafname zonder afspraak is. Dit is verwarrend voor de patiënten omdat bloedafname alleen op afspraak nog mogelijk is. Het verzoek is deze formulieren niet meer te gebruiken/uit te reiken. Nieuwe formulieren (naamgeving: Lab huisartsen) kunt u aanvragen via de website van DZ.

Om de bloedafname op afspraak goed te laten verlopen blijft hulp van de aanvrager noodzakelijk. Daarom de volgende verzoeken.

• Wilt u uw patiënt erop wijzen dat er altijd een afspraak voor bloedafname gemaakt moet worden? Vrijblijvend binnenlopen is niet meer mogelijk.
• De patiënt kan deze afspraak zelf online plannen in het patiëntenportaal mijn.dz.nl
• Lukt online plannen niet? Dan kan de patiënt bellen voor hulp. Of de medewerker aan de telefoon maakt de afspraak voor de patiënt. Het nummer is: (0570) 53 54 64.
• Deze telefoonlijn is geopend tussen 09.00 en 13.00 uur en tussen 15.30 en 16.30 uur.

Instructiefolder voor patiënten
U kunt de instructiefolder ‘Zelf online een bloedafname afspraak maken’ aan de patiënt mee geven. Deze folders heeft u bij livegang van het online plannen ontvangen. U kunt nieuwe folders bestellen via www.dz.nl/verwijzers onder ‘bestel drukwerk folders’.

Vindt u dat er met SPOED bloed moet worden onderzocht?
Maak dan altijd eerst een spoedorder in het Zorgverlenersportaal. Vraag de patiënt zelf een afspraak te maken in het online portaal. Of te bellen naar (0570) 53 54 64. Lukt het de patiënt niet om dit zelf te regelen? Of is het na 13.00 uur en bent u van mening dat de patient echt diezelfde dag voor een bloedafname moet komen? Dan kunt u zelf rechtstreeks bellen met onze collega’s van de trombosedienst op nummer: (0570) 53 50 89.

CRP op de QuickRead Go in de praktijk. Met ingang van 1 september a.s. gaan we voor de CR- bepaling starten met het uitleveren van een nieuwe kit. De voorbereidingen om deze kit te kunnen gebruiken in uw praktijk hebben wij reeds gedaan bij de laatste metercontrole. De software op de meter is vernieuwd. De nieuwe kit heeft enkele voordelen in de praktijk, te weten:

• De kit is ongeopend bij kamertemperatuur houdbaar tot de expiratiedatum.
• Na ingebruikname van de kit is de aangebroken verpakking nog 3 maanden houdbaar bij kamertemperatuur.
• De monstername is gebruiksvriendelijker geworden mede doordat er minder bloed opgezogen hoeft te worden.

Bij de levering van de nieuwe kit voegen wij tevens een nieuwe verkorte beschrijving en instructie toe.

De bepalingsfrequentie van de NPS-screening in urine (New Psychoactive Substances) is verhoogd van 2 keer per week naar 3 keer per week op maandag-woensdag-vrijdag. De anti-epileptica topiramaat, lamotrigine, levetiracetam, carbamazepine en hydroxycarbazepine worden nu 2 keer per week bepaald op woensdag en vrijdag.

Sulfonylureum derivaten screening in bloed en diuretica screening in urine worden niet meer uitbesteed maar door het KFTL zelf uitgevoerd. Informatie over onze bepalingen en de frequentie hiervan is te vinden in de Labgids: www.labgids.dz.nl

We ontvangen steeds vaker een aanvraag voor antihypertensiva screening in bloed ter controle van therapietrouw. Wij besteden deze bepaling uit aan een ander laboratorium. Zij hebben dan een actueel medicatie overzicht van de patient nodig. Wilt u dit meesturen indien u een dergelijke aanvraag doet.

Met ingang van 10 januari jl. wordt op werkdagen het materiaal van microbiologie, klinische pathologie en klinische chemie bij uw praktijk opgehaald door de medewerkers van de servicepunten en/of door de transportdienst van het Deventer Ziekenhuis. In de brief (verstuurd d.d. 30 december) staat vermeld wanneer het materiaal bij uw praktijk opgehaald wordt. Het verzoek om patiënten over deze wijziging te informeren. De patiënt dient het materiaal in te leveren bij uw praktijk en niet meer per post te versturen.

Het traject met betrekking tot het bestellen/aanvragen van materiaal (buizen, potjes en enveloppen) wijzigt niet. Dit blijft bij de betreffende afdelingen LMMI, klinische pathologie en klinische chemie. De voorraad wordt minimaal 1x per week aangevuld. Gelieve daarom het verzoek aan u om tijdig nieuwe voorraad te bestellen.

Medio november 2021 is een aanpassing doorgevoerd met betrekking tot het bepalen van antibioticaresistentie. Door deze aanpassing staat nu vaker ‘Intermediair’ (I) als resultaat vermeld bij de uitgeslagen in het antibiogram. De vermelding ‘Intermediair’ in antibiogram betekent dat de bacterie wel gevoelig is voor het antibioticum, mits er een hogere dosis wordt toegediend. Bijvoorbeeld als bij Pseudomonas aeruginosa Ciprofloxacine “I” vermeld staat, dan wordt aangeraden om 2dd750mg Ciprofloxacine p.o. voor te schrijven. Omdat vooral bij Pseudomonas species vaker de uitslag ‘intermediair’ verkregen wordt, staat als hulpmiddel onder deze uitslagen een tekst met hogere doseringsadviezen. Een antibioticum met de uitslag I, betekent dus niet dat je er niet mee kunt behandelen, maar dat je hoger moet doseren.

• De bepalingsfrequentie van de NPS-screening in urine (new psychoactive substances) is verhoogd van 1 keer naar 2 keer week.
• De bepaling van ciclosporine en tacrolimus in bloed wordt nu 2 keer per week uitgevoerd op maandag en donderdag.

De metercontroles (CRP en glucose) zijn in december 2020 uitgesteld i.v.m. de status van de corona pandemie en de beperkende maatregelen die landelijk ingesteld waren. Eind april wordt de bezoekregeling versoepeld. In mei/juni zullen wij de metercontroles, in overleg met de praktijken, weer gaan inplannen.

Bij een verhoogde triglyceriden concentratie in het bloed van > 4,5mmol/l, is de berekening van het LDL cholesterol met de Friedewald formule minder betrouwbaar. In het verleden is de LDL cholesterol berekening opgerekt tot triglyceridenconcentratie van 8 mmol/l. Samen met de kaderartsen CVRM en Diabetes en het Hartvaat Centrum is besloten om LDL met een directe meting te gaan bepalen bij een triglyceriden concentratie >4,5mmol/l. Dit is in aanvulling op de toevoeging van de directe meting bij een berekende LDL<1mmol/l.

In mei 2021 worden in het Deventer Ziekenhuis geslachts- en leeftijdsafhankelijke referentieintervallen geïmplementeerd voor lipiden. Deze intervallen zijn vastgesteld op basis van lipidspectra bepaald in de Groningse Lifelines Study met daarin meer dan 133000 deelnemers die geen hart- en vaatziekten in de voorgeschiedenis hadden en geen cholesterolverlagende medicatie gebruikten. Dit is een goed met Deventer en omstreken vergelijkbare populatie en de gebruikte bepalingen zijn vergelijkbaar met onze meetmethodes. Voor alle bepalingen hanteren we het 2,5ste- en 95ste-percentiel als onder- en bovengrens. In de labgids kunt u een overzicht van de referentie-intervallen per geslacht en leeftijdsinterval vinden.

Voor interpretatie van de uitslagen en streefwaarden voor lipiden van de individuele patiënt verwijzen we u naar de NHG standaard CVRM of het gebruik van een gevalideerde online calculator (www.u-prevent.nl).

Vanaf heden kan de Helicobacter pylori antigeen test (uit feces) digitaal aangevraagd worden. Wat ons betreft heel graag zelfs, het proces wordt daardoor efficiënter.

Om de aanvragen voor het Laboratorium voor Medische Microbiologie en Infectiepreventie te vergemakkelijken zijn we bezig met het vereenvoudigen en up to date maken van ons aanvraagformulier. We werken aan een aanvraagformulier waarop alle onderzoeken voor het LMMI aangevraagd kunnen worden. Een eerste versie van dit formulier hebben we gestuurd naar de HCDO-kwaliteitscommissie en een ander huisarts ter becommentariëring. Daarnaast, is de digitalisering van onze aanvragen een speerpunt voor dit jaar. We willen middels deze weg aankondigen dat we dit jaar een project gaan starten ten behoeve van digitalisering van de microbiologische aanvragen. Dit zal een langdurig traject zijn waarbij we ook uw hulp zullen vragen om de digitale aanvragen goed en gebruiksvriendelijk in te richten. Doel van het project is om alle aanvragen voor microbiologische onderzoeken, naast de serologische testen die op dit moment al digitaal aangevraagd kunnen worden, digitaal aan te bieden.

Er wordt steeds vaker farmacogenetisch onderzoek aangevraagd. Alleen de aanvraag ervoor is echter voor het KFTL onvoldoende. Er moet gespecificeerd worden welk farmacogenetisch onderzoek u bepaald wilt hebben.

Advies voor de meest voorkomende aanvragen van huisartsen / psychiaters:

Clopidogrel – CYP2C19 genotypering
Psychofarmaca – CYP2D6 en CYP2C19 genotypering
Fenytoine – CYP2C9 genotypering
Tramadol, codeine – CYP2D6 genotypering

Voor overige geneesmiddelen is het advies te overleggen met de dienstdoend ziekenhuisapotheker (telefoon 0570-535353; doorverbinden met 7006)

U kunt de farmacogenetische bepalingen: CYP2D6, CYP2C19 en CYP2C9 zowel digitaal aanvragen als aankruisen op het papieren aanvraagformulier van het Klinisch Farmaceutisch en Toxicologisch Laboratorium (www.labgids.dz.nl, aanvraagformulier geneesmiddelspiegels).

Indien na overleg met de dienstdoend ziekenhuisapotheker besloten wordt ander farmacogenetisch onderzoek aan te vragen willen we u vragen dit handmatig op bovengenoemd aanvraagformulier te noteren.

Tot voor kort werd in het Laboratorium Medische Microbiologie van het Deventer ziekenhuis bij het onderzoek naar Fluor vaginalis met verdenking op bacteriële vaginose, een kweek op Gardnerella verricht. Medio september 2020 is deze diagnostiek vervangen door PCR op bacteriële vaginose.

Volgens de NHG-standaard “Fluor vaginalis” en de SOA-richtlijn van de FMS wordt een kweek op Gardnerella vaginalis ongeschikt bevonden om bacteriële vaginose vast te stellen. Omdat niet de aanwezigheid of de hoeveelheid van, maar de verhouding tussen de verschillende bacteriën van belang is. Dit wordt bij een multiplex PCR op bacteriële vaginose onderzocht, er wordt gekeken naar de balans tussen een aantal verschillende micro-organismen.

Gelieve voor de diagnostiek op bacteriële vaginose een eSwab of UTM insturen. Voor het insturen van overige urogenitale diagnostiek zie de website van het Deventer ziekenhuis (onder afdeling medische microbiologie, bij afname-instructies lichaamsmateriaal). De volgende resultaten zijn mogelijk bij een uitslag van bacteriële vaginose PCR:

Positief

Negatief

Intermediair: Uitslag kan passen bij bacteriële vaginose, bij persisterende klachten, overweeg herhaling van de bepaling.

Het Laboratorium voor Medische Microbiologie van het Deventer Ziekenhuis gaat de fecesdiagnostiek op parasieten aanpassen. Vanaf 25 januari worden de aanvragen voor parasieten diagnostiek in feces verricht door middel van feces parasieten polymerase chain reaction (PCR). De gevoeligheid van de PCR is hoger dan de gevoeligheid van het traditionele cysten/wormeieren-onderzoek en de TFT. Voor het insturen van feces materiaal voor parasieten onderzoek volstaat één potje in plaats één TFT-set met drie feces potjes. Hiermee wordt de aanvraag patiëntvriendelijker en gemakkelijker om in te sturen. Het enkelvoudige potje voor de feces diagnostiek dient tot ongeveer halverwege gevuld te worden.

Met de routine feces parasieten PCR wordt specifiek getest op de aanwezigheid van:

- Giardia lamblia- Cryptosporidium species- Entamoeba histolytica

Sporadisch voorkomende parasieten als Cyclospora, Isospora belli worden door de PCR niet gedetecteerd. Ook apathogene soorten als Dientamoeba fragilis, Blastocystis species, Entamoeba dispar, Entamoeba coli, Endolimax nana of Iodamoeba butschlii worden m.b.v. de PCR niet gevonden.

Indien een uitgebreid onderzoek nodig is, verzoeken we u vriendelijk een TFT-setje in te sturen, volgens het TFT-instructieformulier op de website van het Deventer Ziekenhuis (onder afdeling medische microbiologie bij afname-instructies lichaamsmateriaal).

Het “Aanvraagformulier voor parasitologisch onderzoek en onderzoek bij verdenking van infectieuze diarree door het Laboratorium voor Medische Microbiologie en Infectiepreventie”, wordt aangepast voor deze wijziging in diagnostiek.

Bij het ontbreken van specifieke klinische gegevens (b.v. langdurig diarree, buikpijn, recent tropenbezoek - waar?-, etc.) als indicatie voor uitgebreide diagnostiek, zal de routine diagnostiek worden ingezet.

Bij vragen met betrekking tot het parasietenonderzoek kunt u contact opnemen met het Laboratorium Medische Microbiologie en Infectiepreventie (artsen-microbioloog en/of medisch moleculair microbioloog). In de loop van het jaar zal de feces diagnostiek verder geoptimaliseerd worden, hierover zullen aanvullende nieuwsberichten worden verstuurd.

De huidige (nier)steenanalyse bestaat naast het determineren van de samenstelling van de steen, ook uit het wegen en beschrijven van het aspect van de niersteen. Het beschrijven en rapporteren van het aspect is een uitgebreide en arbeidsintensieve procedure. De hiermee verkregen informatie is niet of nauwelijks van belang voor de behandeling van de patiënt. Daarom is met instemming van de vakgroep urologie van het Deventer Ziekenhuis besloten, om vanaf 1 januari 2021 alleen nog het gewicht en de samenstelling van de steen te rapporteren.

Binnenkort zal KCL overgaan naar een andere firma voor de urinebekers. Het enige verschil is de kleur van de deksel namelijk geel i.p.v. blauw. De verpakkingseenheid is tevens anders nl. 400 stuks in plaats van 200 stuks per doos. De overgang zal geleidelijk gaan, dus tijdens de overgang zullen beide potjes in omloop zijn.

Bij het aanvragen van een huisbezoek is het Zorgverlenersportaal ingericht op postcode per wijk. Hierbij is het inzichtelijk wanneer we in bepaalde gebieden aanwezig zijn voor huisbezoeken. Wij zijn namelijk niet elke dag van de week in alle gebieden aanwezig met de huidige routeplanning. Bij niet spoed aanvragen die op een dag worden aangevraagd waar de route niet staat ingepland, gaan we het huisbezoek op een dag inplannen dat de route normaliter in deze wijk loopt. Dat kan betekenen dat we de bloedafname naar een dag later gaan verzetten. Voor spoed geldt dit uiteraard niet, die wordt niet verzet.