Pros­taat­kan­ker

Wanneer we onderzoek doen naar prostaatkanker krijgt u allereerst een bloedonderzoek. In de prostaat wordt een stof aangemaakt, het Prostaat Specfiek Antigeen (PSA). Een verhoging van PSA in het bloed duidt op afwijkingen in de prostaat. Als het PSA-gehalte hoog is, worden er aanvullende onderzoeken verricht.

Onderzoeken

• Rectaal toucher
  Via de endeldarm wordt de prostaat op de tast gecontroleerd op afwijkingen.
• Prostaatbiopsie
  Prostaatbiopsie via de endeldarm wordt een echo-apparaat naar binnen gebracht. De gehele prostaat kan hiermee worden afgebeeld en eventuele afwijkingen opgespoord. Het echo-onderzoek is een essentieel deel van de zoektocht naar prostaatkanker, omdat weefselmonsters (biopsie) op geleide van het echo-beeld worden genomen.
  Onder verdoving worden stukjes weefsel uit de prostaat weggenomen met behulp van een biopsienaald. Deze stukjes weefsel worden onderzocht in het laboratorium. Alleen hiermee wordt de diagnose prostaatkanker onomstotelijk gesteld.

• MRI
  Voor een nog betere beoordeling van de prostaatkanker kan MRI-onderzoek behulpzaam zijn met name over de precieze omvang van de prostaatkanker en uitgroei buiten de prostaat.

• MDX test
  Dit is een urine onderzoek wat aan kan geven hoe hoog de kans is op prostaatkanker. Aan de hand van de uitslag kan bepaald worden of verder onderzoek nodig is.

De kans op uitzaaiing wordt ingeschat op basis van het PSA-gehalte in het bloed, de structuur van de kankercellen en de grootte van de tumor. Deze inschatting is een kansbereking op basis van gegevens van grote aantallen patiënten met prostaatkanker. Als de kans groot is worden aanvullende onderzoeken uitgevoerd.

Aanvullende onderzoeken

• PSMA PET-scan
  Deze scan wordt gemaakt om uitzaaiingen of terugkeer van prostaatkanker op te sporen.

• Botscan
  Om na te gaan of er uitzaaiingen zijn in de botten. Het zijn met name de botten waarnaar prostaatkanker neigt uit te zaaien.
• CT-scan van de lymfklieren
  Om na te gaan of hier uitzaaiingen zijn.
• Verwijdering van de lymfklieren rond de prostaat
  Dit gebeurt met een open operatie of een kijkoperatie via kleine sneetjes in de buik. De lymfklieren worden onderzocht door de patholoog anatoom. Het verwijderen van de lymfeklieren heeft vrijwel geen gevolgen.

Op het moment van de diagnose, kan de prostaatkanker zich in verschillende stadia bevinden. Het is afhankelijk van het stadium van de tumor welke behandeling het meest geschikt is.

Mild of agressief

Het kan voorkomen in milde vorm, waarbij het voldoende is om de ziekte-activiteit goed in de gaten te houden. Soms is het meer agressief en dus verstandig om de tumor te behandelen, om zo mogelijke uitbreiding te voorkomen.

Hierbij kunt u denken aan een radicale verwijdering van de prostaat (prostatectomie), al dan niet met meenemen van de lymfeklieren, een inwendige bestraling van de prostaat (brachytherapie), of uitwendige bestraling van de prostaat.

Het komt ook voor dat de ziekte ontdekt wordt op een moment dat er al uitzaaiingen zijn. Dan bestaan er verschillende therapieen om de ziekte zo goed mogelijk te remmen.

Uroloog

Uw uroloog zal u goed inlichten over de verschillende behandelmogelijkheden met de voor- en nadelen die erbij horen. Hierbij zult u tevens begeleid worden door een van de case-managers. Indien nodig, zal de behandeling in nauwe samenspraak plaatsvinden met internist-oncologen en radiotherapeuten, waarmee wekelijks overleg wordt gevoerd.

Geen uitzaaiingen

1. Prostaatkanker hoeft niet altijd te worden behandeld. Oplettend afwachten (‘watchful waiting’) is een optie:
   • bij oudere mannen (met een levensverwachting kleiner dan 10 jaar)
   • bij mannen met veel andere medische problemen
   • bij tumortypes die de eerste jaren hoogstwaarschijnlijk geen problemen veroorzaken
   • wanneer de patiënt dat zelf wil

2. Chirurgie.
De prostaat en de zaadblaasjes worden in zijn geheel verwijderd via een kijkoperatie met de Da Vinci-operatierobot. Deze operatie vindt plaats in de Isala klinieken in Zwolle. Lees hier meer.

3. Radiotherapie
Radiotherapie vindt plaats bij de Radiotherapiegroep. Dit zit naar het Deventer Ziekenhuis. Lees hier meer.

Wel uitzaaiingen

1. Chemotherapie. Bij prostaatkanker die niet meer hormonaal gevoelig is, kan chemotherapie worden geprobeerd. Bij voorkeur zal de behandeling plaatsvinden met goed gecontroleerd onderzoek, omdat de precieze plaatsbepaling van deze behandeling nog niet duidelijk is.
   
2. Hormonale behandeling. De bedoeling hiervan is de groeibevorderende werking van het mannelijk hormoon (testosteron) uit te schakelen. Dit kan gebeuren door:
   • operatief verwijderen van testes;
   • toedienen van medicijnen die ervoor zorgen dat de zaadballen geen testosteron meer produceren;
   • toedienen van medicijnen die het aangrijpingspunt van testosteron verstoren (anti-androgenen).

Mogelijk ervaart u beperkingen in uw dagelijks leven na prostaatkanker. Medisch specialistische revalidatie bij oncologie kan u helpen om beter met uw klachten om te gaan.

Medisch specialistische revalidatie

Bij een medisch specialistische revalidatiebehandeling krijgt u naast de revalidatiearts te maken met verschillende behandelaren. Afhankelijk van uw behandel- en hulpvragen is het mogelijk dat u onder behandeling komt bij:

• Fysiotherapie
• Ergotherapie
• Logopedie
• Bewegingsagoog/Psychomotorisch therapeut
• Medisch maatschappelijk werk
• Medische psychologie
• Diëtetiek

De revalidatiearts kijkt niet alleen naar de aandoening zelf maar kijkt ook naar de gevolgen van de aandoening. Hoe zelfstandig bent u en wat kunt u allemaal nog wel?

De behandelaren werken onder leiding van een revalidatiearts samen in een multidisciplinair team. Het team overlegt regelmatig met elkaar en stemt de verschillende behandelingen die u ondergaat ook op elkaar af. Zo ontvangt u de juiste zorg die u op dat moment nodig heeft.