Open been (ulcus cruris)
Een open been of "ulcus cruris" is een open plek of zweer aan het onderbeen. Ook wel ulcus cruris genoemd. De normale huid is op de plek verdwenen.
De wond kan er verschillend uitzien. De wond kan open en vochtig zijn, vaak met een beslag of juist bedekt zijn met een korst.
De bodem kan in het begin ook zwart zijn (afgestorven huid). Voordat de open plek ontstaat, zijn er meestal al langdurig afwijkingen in de omgeving aanwezig, zoals vochtophopingen om de enkels (oedeem), spataderen en bruine verkleuringen.
Onderzoek en diagnose
Een open been ontstaat als er sprake is van een slechte doorbloeding. Dit kan leiden tot uiteenlopende klachten. Bij het Wond Expertise Centrum van het Deventer Ziekenhuis vindt u specialistische hulp bij een open been.
Ontstaan
Het probleem ontstaat meestal in de aders, waarbij het bloed via de benen weer omhoog moet naar het hart. Doordat het kleppensysteem in de aders niet meer goed werkt en/of de patiënt te weinig beweegt kan het bloed weer terugstromen naar de benen.
Als er een vernauwing ontstaat in de slagaders, komt er te weinig bloed met zuurstof en voedingsstoffen in het weefsel, waardoor er cellen afsterven. Dat kan leiden tot zeer pijnlijke open plekken die erg moeilijk genezen. Vaak wordt een open been door problemen in de aders behandeld door de dermatoloog en de problemen in de slagaders door de vaatchirurg.
Klachten
U krijgt last van een moe, zwaar gevoel in de benen. In de loop van de dag worden de enkels dikker door vochtophoping. Dit wordt ook wel oedeem genoemd. Na verloop van tijd worden uitgezette adertjes en spataderen zichtbaar. Er kunnen bruine verkleuringen en eczeemplekken ontstaan. Ook kunnen onderhuidse verhardingen optreden. Uiteindelijk ontstaat er een zweer: een open been. Deze plek bevindt zich vaak in de buurt van de enkel. De zweer hoeft niet pijnlijk te zijn, maar kan stinken en veel vocht produceren.
Diagnose
Er wordt bij het WEC onderzocht wat de oorzaak is van het open been. Er vindt een uitgebreid gesprek plaats en een lichamelijk onderzoek. De slagaders in de benen worden onderzocht door te voelen/kloppen of door de bloeddruk te meten. Soms met aanvullend onderzoek zoals een:
- Duplex onderzoek: hierbij wordt de stroomsnelheid en richting van het bloed van de (slag)aders armen en/of benen in beeld gebracht.
- Teendruk meting eendruk meting: meten van de bloedtoevoer in de tenen.
- Tcpo2: Dit is het meten van de doorbloeding van de huid.
- Wondkweek: om te kijken of er een infectie aanwezig is die de wondgenezing beïnvloed.
- Bioptie; dat is het uitnemen van een klein stukje weefsel voor nader onderzoek.
Op basis van deze uitkomsten wordt een behandel- en verzorgingsvoorstel gedaan.
Onderzoeken
Behandelplan
Het belangrijkste van de behandeling bij een open been is de ophoping van vocht in de benen te verminderen en de bloedafvoer vanuit het been naar het hart te verbeteren.
Drukverbanden
Dit kan door het aanbrengen van speciale drukverbanden door de huisarts of op de polikliniek in het ziekenhuis. Het verband moet een stevige druk op het been uitoefenen en wordt vanaf de voet tot aan de knie aangelegd. De druk bij de enkel is het grootst en neemt naar de knie geleidelijk af. Zo wordt het terugvallen van het bloed tegengegaan en wordt tijdens kuitspierbewegingen het bloed naar boven gepompt. Belangrijk is dat u goed blijft lopen, zodat de kuitspieren actief het vocht in uw benen kan afvoeren richting het hart.
Kous
Aan het eind van de behandeling krijgt u een elastische kous aangemeten. Om zo nieuwe open plekken te voorkomen. Draag de kousen elke dag en vervang ze elk jaar voor een nieuwe. Het elastiek slijt en verliest zijn druk na een half jaar. Als je de kousen niet vervangt of draagt kan er weer een nieuwe open plek ontstaan.
Klachten voorkomen
U kunt zelf veel doen om klachten in de toekomst te voorkomen. Zo raden we de volgende handelingen aan:
- Beweeg veel (lopen, fietsen, zwemmen) en draag een elastische kous (ook bij warm weer). Juist op warme dagen is de kous vaak het hardst nodig.
- Voorkom overgewicht.
- Vermijd knellende kledingstukken als strakke broeken, elastieke banden en dergelijke.
- Zorg voor gemakkelijk schoeisel. Hoge hakken verhinderen een goede pompwerking van de kuitspieren.
- Leg de benen omhoog bij langdurig zitten. Zo nodig kan ook het voeteneind van het bed iets worden verhoogd, mits men daardoor niet kortademig wordt.
Meer informatie