Hart- en vaatziekten
Op dit moment zijn hart- en vaatziekten in Nederland doodsoorzaak nummer 2. Hart- en vaatziekten zijn ziekten van het hart en/of de bloedvaten.
Mensen met hart- en vaatziekten, veroorzaakt door slagaderverkalking (atherosclerose), hebben een verhoogd risico op herhaling of verslechtering van deze aandoening.
Afdeling(en)
Onderzoek en diagnose
Op het Cardio Vasculair Risico Management (CVRM) spreekuur worden risicofactoren in kaart gebracht en worden mensen bewuster gemaakt van hun leefgewoonten. Het CVRM wil daarmee de kans op nieuwe aandoeningen in het bloedvatstelsel voorkomen of verkleinen.
Ik ben door mijn cardioloog doorverwezen
U komt op het CVRM spreekuur na verwijzing van de cardioloog. De eerste afspraak is bij de verpleegkundig consulent of verpleegkundig specialist en duurt ongeveer 45 minuten. Zij brengen alle risicofactoren in kaart en kijken naar de hoogte van de bloeddruk, het cholesterolgehalte in het bloed, rookgedrag en doen lichamelijk onderzoek. Samen wordt bekeken welke risicofactoren in uw situatie een rol spelen en wordt vastgesteld welke behandeling voor u zinvol en verantwoord is.
Ik ben doorverwezen door mijn huisarts, chirurg of neuroloog
U komt op het CVRM spreekuur na verwijzing van een neuroloog, chirurg of huisarts. De eerste afspraak is altijd bij de medisch specialist of verpleegkundig specialist en duurt tussen de 30 en 45 minuten. Zij brengen alle risicofactoren in kaart en kijken naar de hoogte van de bloeddruk, het cholesterolgehalte in het bloed, rookgedrag en doen lichamelijk onderzoek. Samen wordt bekeken welke risicofactoren in uw situatie een rol spelen en wordt vastgesteld welke behandeling voor u zinvol en verantwoord is.
Hoe kunt u ons vinden?
Voor patiënten die een afspraak hebben: u kunt ons vinden op de poli interne route 25, poli heelkunde route 77 en poli cardiologie route 79. Zie uw afspraakbrief. Nieuwe patiënten hebben een verwijzing nodig van huisarts of specialist.
Behandelplan
Zijn er risicofactoren aanwezig, dan zijn deze vaak met een gezondere leefstijl en/of met medicijnen te verbeteren. De verpleegkundig specialist of de verpleegkundig consulent begeleidt patiënten daarin. Zo kan bijvoorbeeld een hoog cholesterol of een hoge bloeddruk met medicijnen behandeld worden. Hoe vaak u een bezoek brengt aan de CVRM poli is afhankelijk van het persoonlijke behandelplan. De vervolgafspraak is korter dan de eerste afspraak en duurt 15 minuten.
Soorten medicijnen
Bij hart- of vaatziekten worden vaak meerdere medicijnen voorgeschreven. Ze zijn nodig om de kans op(nieuwe) hart- en vaatziekten te verlagen. Meestal zijn ze levenslang nodig, ook als iemand zich al beter voelt of geen klachten (meer) heeft.
Welke soorten medicijnen zijn er?
Hieronder staan medicijnen die vaak worden voorgeschreven bij hart- en vaatziekten:
Cholesterolverlagende medicijnen
Er zijn verschillende soorten medicijnen om het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen. Statines worden het meest voorgeschreven. Zij remmen de aanmaak van cholesterol in de lever en hebben een krachtige en effectieve werking.
Statines
- Verlagen het cholesterolgehalte met 25% - 45%
- Vertragen het proces van slagaderverkalking
Bijwerkingen van statines:
Statines worden door veel mensen gebruikt en worden meestal goed verdragen, alhoewel in de media soms vele bijwerkingen gesuggereerd worden.
Mogelijke bijwerkingen kunnen zijn:
- Milde spierpijnklachten
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Maag- darmklachten
- Keuze statine
Meestal wordt gestart met het voorschrijven van simvastatine of atorvastatine. Als hiermee het cholesterol niet genoeg daalt, kan een andere statine worden voorgeschreven, bijvoorbeeld rosuvastatine of pravastatine. Het kan gebeuren dat een maximaal verdraagbare dosering statine onvoldoende effect heeft. Dan wordt eventueel een ander soort cholesterolverlagend medicijn toegevoegd.
Ezetimibe
Ezetimibe remt selectief de opname van cholesterol via de dunne darm uit de voeding of uit de gal, waardoor de darm minder cholesterol aan de lever geeft, hierdoor daalt het LDL. Over bijwerkingen van ezetimibe wordt er weinig gemeld. Mogelijke bijwerkingen kunnen zijn:
- buikpijn
- diarree
- winderigheid
PCSK-9 remmers.
Dit type cholesterolverlagers, PCSK9-remmers, zijn sinds 2017 voor te schrijven. Zij verlagen sterk het “slechte” LDL- cholesterolgehalte in het bloed. Deze medicijnen moeten met een injectie toegediend worden, dit gebeurt eens per 2 weken. Aangezien ze erg kostbaar zijn worden ze alleen voorgeschreven als andere cholesterolverlagende medicijnen onvoldoende effect hebben en er sprake is van een erg hoog risico op hart- en vaatziekten.
Bloeddruk verlagende medicijnen
Om de bloeddruk te verlagen zijn er verschillende soorten medicijnen. De belangrijkste groepen zijn: bètablokkers, calciumantagonisten, RAS-remmers en plastabletten. Ze zorgen allen voor een lagere bloeddruk, maar elk op een andere manier. Vaak is het nodig om verschillende medicijnen uit de verschillende groepen te combineren om de bloeddruk op een goede waarde te krijgen. De arts of verpleegkundige bepaalt in overleg met u welke medicijnen u krijgt voor de hoge bloeddruk.
Beta blokkers
Remmen de zogenaamde ‘adrenaline-reactie’ en zorgen zo voor een rustige hartslag en lagere bloeddruk. Bijwerkingen van beta-blokkers zijn vermoeidheid, koude vingers en tenen en erectiestoornissen.
Calciumantagonisten
Remmen het samenknijpen van de bloedvaten waardoor de bloeddruk daalt. Bijwerkingen van calciumantagonisten zijn soms vocht in de enkels.
RAS-remmers
Laten de nieren harder werken met als gevolg dat de bloeddruk daalt.
Bijwerkingen van RAS-remmers is soms kriebelhoest.
Plastabletten
Zorgen voor meer vochtafvoer waardoor de bloeddruk daalt
Bijwerkingen van plastabletten zijn veel en snel moeten plassen. De arts of verpleegkundig zal u voordat u het medicijn gaat gebruiken informatie geven.
Antistollingsmedicijnen
Antistollingsmedicijnen zijn medicijnen die de stolling van het bloed verminderen of vertragen. Ze worden ook wel bloedverdunners genoemd. Dit is eigenlijk niet de juiste naam. Het bloed wordt niet dunner, het stolt alleen minder snel.
Er zijn verschillende soorten bloedverdunners:
- Bloedplaatjes-plak-remmers
Deze zijn het minst krachtig en worden voorgeschreven bij een relatief laag risico op het vormen van ( gevaarlijke) stolsels. - Krachtige antistollingsmedicijnen ( middelen via de trombosedienst of NOAC)
Bij een hoog risico op stolsels en aandoeningen zoals een (long)embolie, beroerte, of ter preventie op een stolsel bij mechanische hartkunstkleppen of boezemfibrilleren
Bijwerkingen van bloedverdunners:
- Er ontstaan sneller bloeduitstortingen en blauwe plekken
- Een wondje stopt minder snel met bloeden
- Grotere kans op bloedingen
Hebt u last van bijwerkingen?
Een medicijn werkt bij iedereen anders. Soms duurt het een tijdje voordat een juiste dosering of combinatie van medicijnen gevonden is. De mogelijke bijwerkingen van een medicijn staan in de bijsluiter, maar daarin staan alle klachten die patiënten ooit hadden bij het gebruik van het medicijn zonder dat altijd even duidelijk is of het echt een bijwerking van het medicijn zelf is. Soms zijn bijwerkingen in het begin het meest heftig, ze worden meestal minder naarmate het lichaam beter ingesteld raakt op de medicijnen. Overleg altijd met de arts of de verpleegkundige om samen te zoeken naar een oplossing en stop niet eigenhandig.
Soms kan de dosering verlaagd of kan worden overgestapt op een ander medicijn met een vergelijkbare werking.
Meer informatie?
Kijk op www.hartstichting.nl/hart-en-v... of www.apotheek.nl. Er zijn ook apps voor medicijnherinnering.
- MedApp Medicatieherinnering Pil herinnering, in de Playstore.
- App-store https://medapp.nu/
Is een hoog cholesterol erfelijk?
Familiaire hypercholesterolemie
Familiaire Hypercholesterolemie (FH) is een erfelijke ziekte waarbij een genetische verandering die een hoog cholesterol gehalte in het bloed veroorzaakt, van generatie op generatie wordt doorgegeven. Het type cholesterol dat specifiek verhoogd is bij FH is het LDL- (slechte) cholesterol, wat in verband wordt gebracht met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten.
Erfelijke aanleg
Mensen met FH hebben een afwijking in hun DNA (in het DNA zijn erfelijke eigenschappen vastgelegd). Bij hen maakt het lichaam een specifiek eiwit (een ‘receptor’) in de lever niet genoeg aan. Dat eiwit verwijdert het cholesterol uit het bloed. Mensen met FH hebben dus niet genoeg van dat eiwit en zodoende is de lever niet in staat om al het cholesterol uit het bloed te zuiveren.
De naaste familieleden, zoals de ouders, broers en zussen en kinderen van iemand met FH hebben een risico van 50% dat ze ook een erfelijke FH hebben. Door naaste familieleden te onderzoeken kan FH vroeg worden opgespoord.
Behandeling FH
Aanpassing van de voeding is de eerste manier om het cholesterolgehalte te verlagen maar als dit onvoldoende werkt, moet ook begonnen worden met cholesterolverlagende medicijnen. Iedereen met FH moet gezond blijven eten en leven en moet levenslang doorgaan met het gebruik van cholesterolverlagende medicijnen.
Kijk voor meer uitgebreide informatie bij LEEFH, Landelijk Expertisecentrum Erfelijksheidsonderzoek Familiaire Hart- en vaatziekten
Wat kunt u zelf doen?
Verklein uw kans op hart- en vaatziekten door:
Niet roken
Stoppen met roken helpt het beste om uw risico te verlagen. Roken is namelijk 1 van de grootste risicofactoren voor het krijgen van een hart- of vaatziekte. Als u stopt met roken, krijgen uw hart en bloedvaten het vrijwel meteen makkelijker. Na een jaar heeft u al 50 procent minder kans op een hartinfarct.
Elke dag een half uur bewegen
Blijf elke dag actief. Beweeg elke dag een half uur matig intensief. U beweegt matig intensief als u sneller gaat ademhalen en uw hart sneller gaat kloppen. U kunt bijvoorbeeld fietsen, stevig wandelen of zwemmen.
Zie ook:
Gezond en gevarieerd eten
Gezonde voeding levert de juiste hoeveelheden voedingsstoffen die u nodig heeft. Het gaat dan om eiwitten, vetten, koolhydraten, vitamines en mineralen. Gezond eten vormt de basis voor een gezond lichaam en een goed gewicht. Een goed dagmenu bestaat uit drie hoofdmaaltijden en niet meer dan vier tussendoortjes.
Zie ook:
Zorg voor een gezond gewicht
Een gezond gewicht is belangrijk, onder andere voor een goed cholesterolgehalte en een goede bloeddruk. Er zijn twee testen om zelf te bepalen of u een goed gewicht heeft: het berekenen van de Body Mass Index (BMI) en het meten van de middelomtrek.