Orgaansparende behandeling bij endeldarmkanker

Een grote operatie was jarenlang de enige behandeling om endeldarmkanker te verhelpen. Nog steeds is dit een goede behandeling die veel voordelen heeft. De kans dat de tumor terugkomt is door deze operatie klein. Wel kan een grote operatie bijwerkingen veroorzaken, zoals incontinentie en kans op een stoma.

Innovatieve behandeling

De wens was dan ook om een behandeling te ontwikkelen die effectief is en tegelijk de genoemde bijwerkingen voorkomt. Die orgaansparende behandeling bestaat inmiddels een aantal jaren. Chirurgen Erik van Westreenen (Isala) en Koen Talsma (Deventer Ziekenhuis) hebben zich vanaf het begin verdiept in deze behandeling en zijn erin gespecialiseerd. Koen: ‘De behandeling kan een grote operatie op 2 manieren voorkomen. Allereerst door een voorbehandeling van de tumor met chemotherapie en bestralingen. Hierdoor verdwijnt de tumor soms al helemaal. In andere gevallen is de tumor al zo klein dat hij meteen met een kleine operatie via de anus wordt verwijderd. Hierbij blijft de endeldarm grotendeels gespaard. Een combinatie van beide behandelingen kan ook.’

Samenwerken voor betere zorg

Isala, Deventer Ziekenhuis en Gelre ziekenhuizen werken bij de orgaansparende behandeling bij endeldarmkanker samen in een multidisciplinair team (MDO) in het Oncologienetwerk Veluwe IJssel (OVIJ). Door kennis uit te wisselen en van elkaar te leren, wordt de best mogelijke zorg geleverd aan patiënten. Het team bespreekt onder meer nieuwe patiënten en zogeheten responsevaluaties. Koen: ‘Een complete respons houdt in dat de tumor na bestraling en chemotherapie volledig is verdwenen. Daar moet je naar op zoek gaan. Want dan hoeft een patiënt niet meer geopereerd te worden.’

Wetenschappelijk onderzoek

Niet alle Nederlandse ziekenhuizen bieden de orgaansparende behandeling bij endeldarmkanker aan. ‘De grote operatie is nog steeds een heel goede behandeling,’ vertelt Erik. ‘Die nuance wil ik echt aanbrengen. Maar wij hebben als ziekenhuizen de bedoeling om de orgaansparende behandeling steeds verder te onderzoeken en te implementeren. We starten zelf wetenschappelijk onderzoek en doen mee aan landelijke studies. Dat is voor ons een afgeleide van kwaliteit. We zijn de early adaptors van de orgaansparende behandeling bij endeldarmkanker en zitten hierdoor in de kopgroep waardoor we deze innovatieve behandeling kunnen aanbieden. Wie zien hierdoor dat het aantal grote operaties aan het afnemen is. We behandelen nog steeds net zoveel patiënten, alleen een deel op de orgaansparende manier.’

Patiënt staat centraal

De behandeling vindt altijd plaats in overleg met de patiënt. Koen: ‘De wensen van een patiënt staan centraal. De orgaansparende behandeling is een intensief traject van meerdere weken. Als de patiënt liever wil dat de endeldarm grotendeels verwijderd wordt, dan kan dat ook.’ Erik vult aan: ‘Maar patiënten in de regio's Zwolle, Meppel, Deventer, Zutphen en Apeldoorn weten dat ze in hun ziekenhuis op deze manier behandeld kunnen worden, als dat in hun geval een optie is. En dat is te danken aan onze samenwerking.’

De twee chirurgen kunnen bevlogen vertellen over de orgaansparende behandeling bij endeldarmkanker. Koen: ‘Je ziet dat mensen zich rondom een ziektebeeld verzameld hebben die er enthousiast over zijn. Dat brengt de kwaliteit van de zorg omhoog. Dit maakt het mooi om hierin samen te werken.’